Czy natura pomoże Ukrainie? Lada chwila może nadejść Rasputica
Nadchodzą wielkie roztopy, czyli Rasputica. Zjawisko to zatrzymywało już w przeszłości niejedną armię. Czy będzie tak również podczas inwazji Rosji na Ukrainę?
Rasputica jest czasem w ciągu roku, w którym drogi gruntowe mogą stać się całkowicie nieprzejezdne. Taki stan rzeczy powodują silne wiosenne roztopy i obfite deszcze. Określenie "Rasputica" stosuje się na Ukrainie, Rosji i Białorusi. Zjawisko jest także zauważane w Szwecji (menföre) oraz w Finlandii (kelirikko).
W tym czasie, w niektórych obszarach, drogi są zamykane lub podlegają ograniczeniom wagowym. W ZSRR zjawisko to było bardzo uciążliwe dla zwykłych ludzi, gdyż około 40% wiosek było praktycznie odcięte od świata.
Wiosenna Rasputica jest groźniejsza od jesiennej, ponieważ wytapia się wówczas lód uwięziony w glebie. Powoduje to rozmiękczenie gruntu, co prowadzi do powstania grząskiego błota. Destabilizacja ziemi może zachodzić nawet do kilkudziesięciu centymetrów w głąb gruntu, co z pewnością blokuje poruszanie się aut, ciągników, a nawet czołgów!
Roztopy są gwałtowne, gdyż może dojść do całodobowej odwilży połączonej z obfitymi opadami deszczu. Takie warunki są skrajnie trudne do prowadzenia działań wojennych. Dodatkowo, wschodnia część Ukrainy jest typowym terenem rolniczym, na którym występują czarnoziemy.
Wczesną wiosną rzeki i strumienie szybko się powiększają i mogą stać się wręcz ekstremalnymi przeszkodami do pokonania.
Z kolei na obszarze granicznym pomiędzy Ukrainą a Białorusią dominują bagna i mokradła. Podczas odwilży teren ten będzie praktycznie nieprzejezdny, nie licząc utwardzonych dróg.
Już od najdawniejszych czasów w Rosji, czas Rasputicy jest dobrze znany jako wielka przewaga obronna. Podczas XIII-wiecznych podbojów i grabieży terenów Europy Wschodniej ,dokonywanych przez armię mongolską, roztopy najprawdopodobniej uratowały Nowogród. Konie i wozy nie mogły przedostać się przez powstałe wtedy bagna.
Innym przykładem są wojska Napoleona próbujące podbić Rosję w 1812 roku. Armia nie mogła przejechać na wpół zamarznięte, na wpół rozmięknięte drogi.
Z nieco nowszych przykładów znaczenia Rasputicy, można uznać spowolnienie niemieckiego natarcia podczas bitwy pod Moskwą w trakcie II wojny światowej. Front wschodni zamienił się wówczas w wielkie trzęsawisko, co pomogło uratować sowiecką stolicę przed niemiecką okupacją.
Siły Wermachtu nie były zaprojektowane do takich warunków, zatem czołgi i ciężarówki szybko grzęzły w błocie. Z kolei pojazdy radzieckie były dostosowane do tych okoliczności, np. czołgi posiadały szerokie gąsienice.
Zmotoryzowane działania wojenne miały tę wadę, że czołgi mogły skutecznie działać latem lub zimą ale okazały się mało przydatne wiosną i jesienią.
Obecnie podczas trwającej wojny w Ukrainie, informowano już, że rosyjskie czołgi grzęzną w błocie w pobliżu południowo-wschodniej granicy. Wówczas prawie tuzin czołgów zostało zatrzymanych przez naturę.
